Tentoonstellingen bij Galerie Jacoba Wijk
2001 2003 2005 2007 2008 2008 2012 2015
www.carlavandeputtelaar.com
Carla van de Puttelaar en de huid
tekst drs. Micky Piller
De centrale vraag bij Carla van de Puttelaar (Zaandam 1967) is het verschil tussen sensualiteit en erotiek. Van de Puttelaar maakt sensuele foto's die soms een erotische uitstraling hebben. Die erotische uitstraling ligt niet in het onderwerp: altijd naakte vrouwen lichamen, soms in een bijna totaal, meestal grote details, maar eerder in een handeling, of misschien zelfs het vermoeden van een handeling. Een hand een hand, of slechts een vinger ligt in de schaamstreek van een naakte vrouw dat kan een schok teweeg brengen in de reeks van uiterst verstilde en gestileerde dameslichamen.
Een aantal jaar geleden was Groot Brittanië in rep en roer omdat een beeldengroep van de Italiaanse beeldhouwer Antonio Canova dreigde verkocht te worden. De drie Gratiën, een gewild onderwerp uit vroeger tijden dat de kunstenaar de mogelijkheid bood naakte dames te tonen. (De drie gratiën die van Paris wilde weten welke de mooiste was, een vraag die tot een jarenlange oorlog leidde.) Deze beelden groep liet drie marmeren hoogbenige jonge dames zien die in een kring stonden. De armen op schouderhoogte om elkander geslagen. Canova was geliefd, vooral in Engeland. Hij idealiseerde het vrouwenlichaam tot een net niet realistische vorm. Bovendien was hij uiterst bekwaam in het volmaken van de huid van het witte marmer. Zijn vrouwen zijn hautain in hun volmaaktheid.
Van de Puttelaar ontwikkelt in haar naaktfotografie eenzelfde afstand tussen model en toeschouwer door een haar technische perfectie. Enerzijds zijn het uiterst menselijke vrouwen met kippenvel, kleine blauwe plekken, of bobbelige moedervlekjes. Anderzijds worden ze door de belichting van een wit marmeren zacht transparante gloed voorzien waardoor ze dicht tegen 'het beeld', de sculptuur aanliggen. Dit beeld idee wordt versterkt door de zorgvuldige positie van de vingers en hand in het geheel van de foto. Soms wekt Van de Puttelaar associaties op met bekende kunstwerken: een rug van Ingres en een hand met borst die aan het beroemde portret van "Gabrielle D' Estrees in bad met een van haar zusters," uit het einde van de zestiende eeuw doet denken. Ze herinnert aan de blik van een Franse impressionist op het vrouwelijke naakt zoals Degas die bijvoorbeeld in de intimiteit van zijn pastel tekeningen kon oproepen.
Maar het meest opvallende is wel de kadering van Van de Puttelaar. Hierin breekt de moderne tijd door. Haar naakten zijn, hoe groot de foto's ook moge zijn, nooit volledig. Altijd ontbreekt er wel een deel: een onderbeen met voet, of hele beenpartijen, of hoofden. Zelfs alle onderbuiken en venusheuvels, al of niet met vingers en handen, roepen door hun manier van afbeelding, het kader dat is gekozen, eerder een afstandelijke, maar warme tederheid op dan platte sexassociaties. Natuurlijk gaan deze foto's over sexualiteit, maar ook over schuchterheid, afstandelijkheid en verbeelding. Door de bewust opgeroepen verbinding met de marmeren huid van de klassieke sculptuur, is het agressieve, levende aspect uit de sex verdwenen. De vrouwenlichamen zijn door de vervreemdende combinatie van detail, en gekozen kadering bijna een fetisj geworden.
Direct aansprekende emotie is zichtbaarder in de oudere foto's uit 1996 en 1997: twee voeten uit een lieve pyjamabroek, een licht roze meisjes hand tegen een katoenen onderrok, of de twee warme gevouwen vrouwen handen.
Carla van de Puttelaar
Geboren / born 1967, Zaandam
Woont en werkt / lives and works in Amsterdam
OPLEIDING / EDUCATION
1991-1996 Gerrit Rietveld Academie
SOLOTENTOONSTELLINGEN /
SOLO EXHIBITIONS
1998
Portretten / Portraits Museon, Den Haag / The Hague
Portretten / Portraits Ministerie van OC&W / Ministry of Education, Culture and Science, Zoetermeer
2000
Van Zoetendaal Collections, Amsterdam
Galerie / Gallery Noorderlicht, Groningen
2001
Galerie / Gallery Bodo Niemann, Berlijn / Berlin
2002
Galeria Forum, Tarragona, Spanje / Spain
2003
Centrum Beeldende Kunst, Nijmegen
Kwetsbare Kracht CAC, Laren
2005
De menselijke gedaante, AMC, Amsterdam
Diaphanes, box galerie, Brussel / Brussels
2006
Galatea, Rencontres d'Arles 2006), Magasin des Ateliers, Arles
Nieuw werk, Van Zoetendaal collections, Amsterdam
Centre Culturel de Lillebonne, Lillebonne, France
GROEPSTENTOONSTELLINGEN / GROUP EXHIBITIONS
1995
Internationaal Academie Project / International Academy Project, fotofestival / photo festival, Naarden
1996
Vrouwenportretten, Strahlsund, Duitsland / Germany
Fotodiffusione ´96 Olanda - Sala 1, Rome, Turijn / Turin
1997
Verhullen / Onthullen Hogeschool van Utrecht
Portfoliogalerie, fotofestival / photo festival, Naarden
Galerie Niggendijker, manifestatie / manifestation Noorderlicht, Groningen
geïnitieerd door / initiated by Stichting Basalt
VrouwenWerk Randstad Fotocollectie, Amsterdam
1999
Uitgelicht 3 Westergasfabriek / KunstRAI, Amsterdam
2001
Drieluiken Amsterdams Centrum voor fotografie, Amsterdam
The body´s performance Art Affairs, Amsterdam
Julie Saul Gallery, New York met / with Céline van Balen
Manifestatie / manifestation Noorderlicht Galerie Wijk, Groningen
Work/Dutch Women Photographers Galerie Holland Tunnel, New York
en / and Studio 38, Utrecht
Fragments Museo de la Universidad de Alicante, Spanje / Spain
2002
Esther Kroon prijswinnaars / Award Winners, Van Zoetendaal Collections, Amsterdam
Prix de Rome FOAM, Amsterdam
Prix de Rome Museum Het Valkhof, Nijmegen
Van Zoetendaal Collections, Gemeentemuseum, Den Haag / The Hague
La pell galeria Palma Dotze, Vilafranca, Spanje / Spain
Randstad fotocollectie, Museum de Burcht, Amsterdam
Prix de Rome Museum am Ostwall, Dortmund
LUMC, Leiden
Femmes d´Images diapresentatie / slide show, Maison Européenne de la Photographie, Parijs / Paris
Galerie La Périphérie, Parijs / Paris met / with Jasper Wiedeman
2003
Prix de Rome Institut Neerlandais, Parijs / Paris
Galerie Le Lac, Lausanne
Moved van Zoetendaal Collections, Amsterdam
Fables de l´Identité, Collection NSM Vie / ABN AMRO, Centre national de la photographie, Parijs / Paris
Manifestatie / manifestation Noorderlicht Galerie Wijk, Groningen
Dutch Photography, Colette, Parijs / Paris
2004
Dutch Photography Louis Vuitton-Ropongi Store, Tokyo
THE RHETORICS OF WORK. RANDSTAD PHOTOCOLLECTION CAC, Malaga Spanje/Spain
Acquisitions récentes, collection ABN-AMRO, Parijs / Paris
Le Minotaure, Galerie Autonome, Parijs / Paris
Lijf reizende tentoonstelling, RASA
Amnesty´s fotoveiling Nederlands fotomuseum, Rotterdam
Désir, La Panera, centre d'art contemporain de Lerida, Spanje/Spain
2005
Lijf reizende tentoonstelling, RASA
Going dutch: new photography from the netherlands , Museum of New Art (mona), Pontiac, USA
Undercover/Onthecover Nederlands fotomuseum, Rotterdam
PAS MOI SANS EUX, Fotografias de la coleccion de Pierre Borhan, Fundacio Foto Colectania, Barcelona
Skin-deep LUMC, Leiden
Marks of Honour, A Striking Library FOAM, Amsterdam - Van Zoetendaal, Amsterdam
Manifestatie / manifestation Noorderlicht Galerie Wijk, Wehe den Hoorn
Feiten en Foto's Dove, Amsterdam, Groningen, Rotterdam, Breda
YIP fotoveiling, Galerie Home, Amsterdam
Undercover/Onthecover AMC, Amsterdam
Cadres revisités - chefs d'oeuvres de la photographie néerlandaise dans les cadres anciens de la collection Frits Lugt, Institut Néerlandais, Parijs / Paris
2006
L'esprit du Nord, Maison Européenne de la photographie, Parijs / Paris
Portaal naar de hemel, Hedendaagse portretfoto's in oude lijsten, Frans Hals Museum, Haarlem
Netherlands contemporary photo & video, DUTCH INSIGHT, Kumho Museum, Seoul and Daejeon Municipal Museum of Art, Daejeon
Het tweede huis, Stichting Art & Engagement, Amsterdam, Hoofddorp, Eindhoven, Almere, Utrecht e.a.
Ultra Peau, Palais de Tokyo, Parijs / Paris
Senza di loro, nemmeno io, Palazzo Magnani, Reggio Emilia, Italië/Italy
Lend Me Your Ear, Kunstverein Bad Salzdetfurth, Bodenburg, Duitsland / Germany
Nieuwe aanwinsten fotografie AMC-collectie, AMC, Amsterdam
2007
Verzameld: Een keuze uit eigen collectie 1986 - 2007 , LUMC. Leiden
Contour, Continuïteit, Heden en Verleden, 3 museums, Delft, Netherlands
Maarit Hohteri, Loan Nguyen, Carla van de Puttelaar, Signe Vad, Galerie Esther Woerdehoff, Parijs / Paris
Verleiding, Gorcums Museum, Gorinchem, The Netherlands
L'empreinte, Galerie TRIANGLE BLEU, Stavelot, Belgique
PUBLICATIES / PUBLICATIONS
1997
Verhullen / Onthullen Hogeschool van Utrecht
1999
Uitgelicht 3 catalogus / catalogue
Deshima Van Zoetendaal Publishers, Amsterdam
2000
Ontwikkeling vanuit authenticiteit ING Vastgoed
2001
Noorderlicht, Galeriecircuit / Galerie catalogue
Work/Dutch Women Photographers catalogus / catalogue Randstad Fotocollectie
Fragments catalogus / catalogue, Museo de la Universidad de Alicante, Spanje / Spain
2002
Best Regards Collectie NSM Vie / ABN AMRO, Parijs / Paris
Primavera Fotogrà fica, Spanje / Spain
Prix de Rome catalogus / catalogue
Interview NRC Handelsblad
Freeye Photo Magazine
2003
Proof of Principle catalogus / catalogue Akzo Nobel Art Foundation
Fables de l´Identité Beaux Arts Magazine, Parijs / Paris
L´insensé, Parijs / Paris
2004
Carla van de Puttelaar, Basalt Publishers & van Zoetendaal Collections, Amsterdam
Catalogue THE RHETORICS OF WORK. RANDSTAD PHOTOCOLLECTION, CAC Spanje / Spain
Catalogue Huis Marseille
Catalogue Désir, La Panera, centre d'art contemporain de Lerida, Spanje/Spain
Catalogue Amnesty International
Boekomslag / book cover boekenweekgeschenk Spitzen Thomas Rosenboom
2005
Postzegel/ Dutch Stamp photo Randstad Photo collection
Undercover/Onthecover, boekpublicatie
Catalogue Buitenlandse Zaken
Catalogue Erasmus Universiteit Rotterdam
Catalogue PAS MOI SANS EUX, Fotografias de la coleccion de Pierre Borhan, Fundacio Foto Colectania, Barcelona
Catalogue Feiten en Foto's
The New Yorker
2006
Catalogue Netherlands contemporary photo & video, DUTCH INSIGHT Kumho Museum, Seoul
Catalogue L'esprit du Nord, Maison Européenne de la photographie, Parijs / Paris
Les nouveaux maîtres flamands, Le Monde2
Catalogue Palazzo Magnani, Reggio Emilia, Italië/Italy
Catalogue Rencontres d'Arles
Interview British Journal of Photography
Interview Fotografi, Norway
Interview Videoblog amadelio, Berlijn / Berlin
2007
Catalogue Contour, Continuïteit, Heden en Verleden, 3 museums, Delft, Netherlands
Interview Le Numéro, Parijs / Paris
1996 - 2007: verscheidene boekomslagen / various book covers
AWARDS
1996
Lee Photo Category Award
Esther Kroon prijs / Award
2002
Prix de Rome, basisprijs / Basic Prize
2006
Le Prix Découverte des Rencontres d'Arles nomination
OPDRACHTEN / ASSIGNMENTS
1997
VrouwenWerk Randstad Fotocollectie
Verhullen / Onthullen Hogeschool van Utrecht
Vrije opdracht fotografie / Free photo assignment, Amsterdams Fonds voor de Kunst
2003
Kleinschalige Opdrachten Beeldende Kunst - Theater Het Amsterdamse Bos, Amsterdams Fonds voor de Kunst
2005
AMC foto-opdracht: De menselijke gedaante
Dove foto-opdracht: Feiten en Foto's
BEURZEN / ART FAIRS
Paris Photo: 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005 and 2006
DFOTO, San Sebastian: 2004, 2005, 2006 and 2007
Art Cologne: 2002, 2006, 2007
ARCO: 2002, 2003, 2004 and 2005
artparis: 2007
FIAC, Paris, 2005
Art Forum, Berlin: 2001
ART INTERNATIONAL ZÃœRICH: 2001
PAN, Amsterdam: 2002, 2003
Art Rotterdam: 2004, 2006
Art Brussels 2007
Photo London 2007
Website: www.carlavandeputtelaar.com
